Khi có các dấu hiệu testosterone cao ở phụ nữ: rậm lông, mọc mụn nhiều, giọng khàn… thì chị em nên đến viện để siêu âm, xét nghiệm nội tiết tố nữ để có biện pháp khắc phục sớm nhất.
Phụ nữ có Testosterone không?
Từ “testosterone” thường gợi lên hình ảnh những người đàn ông với cơ bắp săn chắc, giọng nói trầm và ham muốn tình dục tràn đầy năng lượng.
Testosterone, thuộc nhóm hormone được gọi là androgen, được tìm thấy ở nam giới và được sản xuất chủ yếu ở tinh hoàn của họ. Ngoài tác dụng lên cơ bắp và ham muốn tình dục, nó còn đóng một vai trò quan trọng trong kiểm soát tâm trạng, sản xuất tinh trùng và nơi lưu trữ chất béo trong cơ thể.
Nhưng testosterone không chỉ thuộc về nam giới. Hormone cũng được tìm thấy ở phụ nữ, nó được sản xuất ở buồng trứng và tuyến thượng thận, mặc dù với số lượng nhỏ hơn nhiều so với nam giới.
Testosterone có tác dụng gì đối với phụ nữ?
Trong cơ thể phụ nữ, một lượng nhỏ testosterone thường được giải phóng vào máu từ buồng trứng và tuyến thượng thận. Testosterone giúp phụ nữ duy trì khối lượng xương, tạo ra các tế bào máu mới, duy trì ham muốn tình dục và điều chỉnh tâm trạng. Tác dụng kết hợp của testosterone và estrogen hỗ trợ sự phát triển, sửa chữa và duy trì các mô sinh sản nữ.
Chỉ số testosterone ở nữ cao là bao nhiêu?
Chỉ số Testosterone ở nữ giới được đo bằng ng/dL hoặc nmol/L.
- Giới hạn bình thường: 15 – 70 ng/dL.
- Giới hạn bình thường: 0.5 – 2.4 nmol/L.
Phụ nữ mà có chỉ số testosterone vượt qua giới hạn bên trên sẽ được coi là dư thừa testosterone.
Dấu hiệu Testosterone cao ở phụ nữ?
Testosterone dư thừa có thể gây ra những tác dụng không mong muốn và các triệu chứng khó chịu cho phụ nữ. Dưới đây là những dấu hiệu testosterone cao ở phụ nữ:
- Kinh nguyệt không đều hoặc không có kinh
- Mọc lông nhiều
- Mọc lông ở cằm hoặc môi trên (rậm lông)
- Mụn
- Âm vật lớn hơn bình thường
- Tóc thưa, thâm chí hói đầu
- Tăng khối lượng cơ bắp
- Tăng cân
- Kích thước ngực giảm
- Da dầu
- Giọng nói trầm hơn hoặc khàn giọng
- Thay đổi tâm trạng
- Suy giảm ham muốn tình dục
Các dấu hiệu testosterone cao ở phụ nữ sẽ có sự khác nhau về mức độ ở mỗi người. Nghiên cứu đã tìm thấy mối tương quan ở phụ nữ tuổi trung niên giữa mức testosterone và estrogen cao với nguy cơ phát triển u xơ tử cung, là những khối u lành tính của tử cung.
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), có thể dẫn đến vô sinh, có thể dẫn đến nồng độ testosterone cao. Khoảng 10% phụ nữ có nồng độ testosterone cao cũng mắc PCOS.
Xét nghiệm testosterone ở nữ
Nếu các dấu hiệu testosterone cao ở phụ nữ vẫn chưa chắc chắn, bạn có thể tiến hành xét nghiệm nội tiết tố nữ với chỉ số testosterone. Thông thường nên lấy máu xét nghiệm vào buổi sáng. Chi phí xét nghiệm sẽ dao động từ 100 – 300 nghìn tùy từng cơ sở y tế. Bác sĩ hoặc y tá sẽ lấy máu ở tĩnh mạch trên tay bạn rồi xét nghiệm. Sau 2 – 3 tiếng kết quả xét nghiệm sẽ được trả về, bác sĩ sẽ thông báo kết quả xét nghiệm cuối cùng cho bạn.
Nguyên nhân khiến testosterone cao ở phụ nữ?
Trong hầu hết các trường hợp, testosterone cao là do các tình trạng hoặc rối loạn tiềm ẩn ảnh hưởng đến sự cân bằng nội tiết tố của cơ thể.
Các nguyên nhân phổ biến gây ra nồng độ testosterone cao ở phụ nữ bao gồm:
- Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): PCOS là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra nồng độ testosterone cao ở phụ nữ và là tình trạng tiềm ẩn ở 3 trong 4 trường hợp rậm lông, gây ra các triệu chứng như tăng cân và mọc lông mặt.
- Tăng sản thượng thận bẩm sinh: Dạng rối loạn di truyền khởi phát muộn này có các triệu chứng tương tự như PCOS. Đó là do thiếu một loại enzyme chịu trách nhiệm sản xuất đủ lượng hormone steroid tuyến thượng thận quan trọng. Tuyến thượng thận bù đắp lượng enzyme bị thiếu bằng cách sản xuất nhiều androgen steroid hơn hormone như testosterone.
- Có khối u thượng thận hoặc buồng trứng: Giống như PCOS, các khối u phát triển trên các tuyến sản xuất hormone quan trọng có thể ảnh hưởng đến chức năng của chúng và quá trình tiết, cân bằng các hormone.
- Lạm dụng steroid đồng hóa: Steroid đồng hóa được sử dụng để điều trị các bệnh liên quan đến vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV), mất cơ bằng cách tăng cường sản xuất testosterone. Khi dùng ngoài phạm vi y tế được chỉ định (để hoạt động hoặc tăng cường cơ thể), nó có thể dẫn đến mức testosterone cao.
- Các vấn đề về tuyến giáp: Tuyến giáp tham gia vào nhiều chức năng của cơ thể, chẳng hạn như trao đổi chất, sản xuất và tập trung hormone trong cơ thể. Các nghiên cứu đã xác nhận mối liên hệ gián tiếp giữa suy giáp (tình trạng tuyến giáp kém hoạt động) và nồng độ testosterone. Suy giáp có thể gây ra sự suy giảm sản xuất globulin liên kết với hormone giới tính (SHBG), một chất không thể thiếu để cân bằng hormone giới tính trong máu của một người. Nếu nồng độ SHBG giảm quá thấp, nồng độ testosterone có thể tăng lên và kéo theo các triệu chứng liên quan.
- Kháng insulin: Tình trạng kháng insulin xảy ra khi cơ thể không nhận ra hormone insulin, từ đó làm tăng lượng đường trong máu. Insulin sau đó không được sử dụng trong máu, thúc đẩy sản xuất testosterone trong buồng trứng.
Cách điều trị testosterone cao ở phụ nữ
Làm sao để giảm testosterone ở nữ giới là điều phụ nữ đang gặp tình trạng này rất quan tâm. Thực tế không thể chữa khỏi khi lớn lên nhưng bạn có thể quản lý các triệu chứng và mức độ hormone thông qua chế độ ăn uống, lối sống, cân nặng hợp lý và thuốc men.
Một phụ nữ chỉ số testosterone cao có thể chọn cách điều trị các triệu chứng riêng lẻ (như sử dụng thuốc trị mụn hoặc huyết thanh để thúc đẩy sự phát triển của tóc). Ngoài ra còn có các phương pháp điều trị y tế—tùy thuộc vào nguyên nhân sản xuất androgen dư thừa—bao gồm phẫu thuật, uống thuốc tránh thai đơn thuần hoặc kết hợp với thuốc kháng androgen hoặc kết hợp liệu pháp hormone.
Sử dụng thuốc
Bạn có thể chọn điều trị nồng độ testosterone cao bằng sự kết hợp giữa các biện pháp tự nhiên và thuốc theo toa, tùy thuộc vào khuyến nghị của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn. Các loại thuốc dùng để điều trị testosterone cao bao gồm:
- Glucocorticosteroid: Những hormone steroid này có thể được sử dụng trong chứng tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh để ức chế sản xuất androgen.
- Aldactone (spironolactone): Mặc dù nó không dành cho việc sử dụng PCOS nhưng thuốc lợi tiểu này cũng làm chậm quá trình sản xuất androgen.
- Vaniqa (eflornithine): Loại kem này có thể được bôi trực tiếp lên da để làm chậm sự phát triển của lông trên cơ thể.
Dùng thuốc tránh thai
Trường hợp mà hội chứng đa nang buồng trứng phát triển do nồng độ testosterone cao thì phụ nữ có nguy cơ ung thư tử cung nếu bị mất kinh nguyệt (khi chưa đến tuổi mãn kinh). Lúc này phụ nữ nên uống viên bổ sung progesterone hoặc thuốc tránh thai chứa progesterone và estrogen đều đặn hàng ngày. Trung bình sẽ cần uống thuốc tránh thai liên tục trong 6 tháng thì mới có thể nhận thấy những thay đổi rõ rệt do nồng độ testosterone cao, như giảm mọc râu, lông, mụn.
Dùng thuốc kháng androgen
Thế nhưng với những phụ nữ đang mong muốn có thai thì biện pháp này sẽ không phù hợp. Lúc này sử dụng thuốc kháng androgen sẽ là giải pháp hợp lý, đặc biệt nếu họ không mắc bệnh tiểu đường và không muốn uống thuốc tránh thai.
Trị rậm lông
Tình trạng rậm lông tay, lông chân khiến phụ nữ gặp nhiều trở ngại tâm lý, thẩm mỹ. Để khắc phục, chị em có thể sử dụng các biện pháp như xung điện hoặc laser để kiểm soát lông. Biện pháp này chỉ giúp loại bỏ lông, tăng thêm sự tự tin cho phái đẹp chứ không giải quyết được sự cân bằng nội tiết tố.
Duy trì cân nặng hợp lý
Nếu đang béo, thừa cân, bạn nên giảm, chỉ cần giảm 5 – 10% trọng lượng cơ thể đã giúp cải thiện nhiều triệu chứng của đa nang buồng trứng, giảm nồng độ testosterone.
Chế độ ăn uống khoa học
Một chế độ ăn tăng cường estrogen thực vật (đậu nành và các chế phẩm từ đậu nành), giảm tiêu thụ chất béo, giảm carbohydrate tinh chế… có thể giúp hỗ trợ điều trị testosterone cao. Nghiên cứu cho thấy cá béo (như cá hồi, cá ngừ, cá trích), và hạt lanh có thể giúp giảm testosterone ở phụ nữ.
Tập thể dục
Tập thể dục có thể cải thiện tình trạng kháng insulin và khả năng sinh sản ở những người mắc PCOS. Tập thể dục cường độ vừa phải chẳng hạn như đi bộ nhanh, chạy bộ, đạp xe hoặc bơi lội được khuyến khích tổng cộng 150 phút mỗi tuần.
Nguồn tham khảo: verywellhealth.com, flo.health