Mãn kinh là giai đoạn lão hóa tự nhiên thường xảy ra ở độ tuổi từ 45 đến 55 gây ra nhiều phiền toái và khó chịu cho phụ nữ: bốc hỏa, khô hạn, mất ngủ… Biết cách kiểm soát thời kỳ mãn kinh tại nhà sẽ giúp phụ nữ cải thiện chất lượng cuộc sống tốt hơn.
Các triệu chứng mãn kinh thường gặp
Đối với hầu hết phụ nữ, kinh nguyệt sẽ dần dần ngừng lại theo thời gian. Thời kỳ mãn kinh kết thúc khi bạn không có kinh trong 1 năm. Sau một năm không có kinh, phụ nữ được coi là mãn kinh. Thông thường mãn kinh là quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, ở độ tuổi từ 45 – 55.
Tuy nhiên cũng có các trường hợp mãn kinh đột ngột sau khi phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng, hóa trị, xạ trị hoặc điều trị bằng hormone nhất định cho bệnh ung thư.
Các triệu chứng của thời kỳ mãn kinh rất khác nhau. Một số phụ nữ không có triệu chứng hoặc nếu có cũng rất nhẹ nhàng, trong khi những phụ nữ khác có các triệu chứng từ trung bình đến nặng. Một số phụ nữ triệu chứng kéo dài trong 1 đến 2 năm nhưng cũng có những người kéo dài đến 7 – 8 năm hoặc hơn.
Các triệu chứng mãn kinh phổ biến bao gồm:
- Bốc hỏa, đổ mồ hôi về đêm
- Rối loạn tâm trạng (dễ lo âu, cáu gắt…)
- Khó khăn và đau đớn khi quan hệ tình dục, khó đạt khoái cảm.
- Giấc ngủ kém chất lượng, thường do bốc hỏa.
- Da khô, mắt khô, miệng khô.
- Tiểu không tự chủ
- Loãng xương
Khi nào nên gặp bác sĩ để cải thiện các triệu chứng mãn kinh?
Phụ nữ khi gặp các triệu chứng mãn kinh nặng nề, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống thì nên chia sẻ và nói chuyện với bác sĩ. Các bác sĩ sẽ cân nhắc giữa rủi ro và lợi ích của liệu pháp thay thế hormone (HRT) để xem liệu lựa chọn này có phù hợp với bạn hay không.
Nếu bác sĩ đã kê đơn HRT cho các triệu chứng mãn kinh, hãy dùng những loại thuốc này theo chỉ dẫn. Đừng quên hỏi bác sĩ xem bạn sẽ cần phải làm gì nếu lỡ quên uống 1 liều.
Khi dùng liệu pháp thay thế hormone, cần chú ý một số điều như sau:
- Theo dõi cẩn thận những sự thay đổi trong cơ thể và báo cho bác sĩ khi cần thiết.
- Hỏi về thời điểm bạn cần chụp quang tuyến vú hoặc xét nghiệm để kiểm tra mật độ xương.
- Không hút thuốc bởi hút thuốc sẽ làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông ở chân hoặc phổi.
- Báo cáo ngay bất kỳ hiện tượng chảy máu âm đạo hoặc chảy máu kinh nguyệt nào xảy ra bất thường.
Cách kiểm soát thời kỳ mãn kinh tại nhà
Mãn kinh có rất nhiều triệu chứng khác nhau, mỗi triệu chứng sẽ có những cách kiểm soát, quản lý riêng nhằm mang lại sự thoải mái và dễ chịu hơn cho phụ nữ.
Kiểm soát các cơn bốc hỏa
Bốc hỏa là tình trạng cơ thể đột ngột nóng bừng, xuất phát từ bên trong cơ thể chứ không phải yếu tố môi trường bên ngoài. Các cơn bốc hỏa thường xảy ra về đêm, phụ nữ mãn kinh sẽ thấy nóng vùng mặt, ngực rồi lan nhanh toàn thân, gây đổ mồ hôi nhiều. Mỗi cơn bốc hỏa kéo dài từ 1 – 2 phút thậm chí là 5 phút đi kèm với các triệu chứng như đánh trống ngực, lạnh run.
Kiểm soát thời kỳ mãn kinh tại nhà – cụ thể là cơn bốc hỏa, chị em có thể áp dụng những phương pháp sau:
- Mặc quần áo mỏng, thoáng mát, chất liệu thấm hút mồ hôi như cotton. Cố gắng giữ cho môi trường của bạn mát mẻ bằng cách bật quạt hay bật điều hòa.
- Tập thở chậm và sâu bất cứ khi nào cơn bốc hỏa bắt đầu xuất hiện. Hãy thử hít thở 6 lần/phút.
- Hãy thử các kỹ thuật thư giãn như yoga, thái cực quyền hoặc thiền.
- Sử dụng nhóm thuốc chống trầm cảm SSRI cũng đã được chứng minh là có tác dụng giúp giảm các cơn bốc hỏa.
Kiểm soát vấn đề mất ngủ
Những cơn bốc hỏa, sự căng thẳng, lo âu thời kỳ mãn kinh có thể khiến phụ nữ mất ngủ. Nếu không cải thiện thì chị em sẽ cảm thấy mệt mỏi, uể oải, suy nhược cơ thể, tinh thần, làm việc thiếu tập trung. Kiểm soát thời kỳ mãn kinh tại nhà – cụ thể đối với chứng mất ngủ, phụ nữ nên áp dụng một số cách:
- Ăn vào thời gian cố định mỗi ngày. Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh ít chất béo và bao gồm nhiều trái cây và rau quả. Không nên ăn quá no trước giờ đi ngủ. Sữa và các sản phẩm từ sữa khác có chứa tryptophan, có thể giúp gây ngủ. Nếu có thể, hãy tránh hoàn toàn cà phê, nước ngọt có chứa caffeine và nước tăng lực. Nếu bạn không thể tránh chúng, hãy cố gắng không ăn chúng sau đầu giờ chiều.
- Rượu có thể làm cho các triệu chứng của bạn trở nên tồi tệ hơn và thường dẫn đến giấc ngủ bị gián đoạn nhiều hơn. Do đó không nên sử dụng rượu như một cách để đi vào giấc ngủ.
- Nicotine kích thích cơ thể và khiến bạn khó ngủ hơn. Điều này bao gồm cả thuốc lá điếu và thuốc lá không khói. Vì vậy, nếu bạn hút thuốc, hãy cân nhắc việc bỏ thuốc.
Kiểm soát tình trạng khô hạn vùng kín
Sự sụt giảm estrogen trong thời kỳ mãn kinh khiến chị em khô hạn vùng kín, điều này gây đau rát khi quan hệ tình dục, dễ bị viêm nhiễm vùng kín. Kiểm soát thời kỳ mãn kinh tại nhà – cụ thể là vấn đề khô hạn vùng kín, phụ nữ hãy thực hiện một số biện pháp như sau:
- Tình trạng khô âm đạo có thể giảm bớt bằng cách sử dụng chất bôi trơn âm đạo tan trong nước khi giao hợp. Không nên sử dụng chất bôi trơn dạng dầu.
- Các loại kem dưỡng ẩm âm đạo không cần kê đơn cũng có sẵn và có thể giúp cải thiện tình trạng khô âm đạo. Mỗi lần sử dụng kem dưỡng ẩm sẽ cung cấp độ ẩm cho âm đạo từ 3 – 4 ngày.
- Hỏi bác sĩ về việc sử dụng kem estrogen âm đạo. Viên đặt này giúp hỗ trợ làm ẩm, làm mềm và làm dày niêm mạc âm đạo.
- Dùng bút phụ khoa phunu.info cũng có tác dụng giảm viêm nhiễm vùng kín, trẻ hóa âm đạo, tăng dịch nhờn, độ đàn hồi và se khít vùng kín.
Kiểm soát tình trạng tiểu không tự chủ
Tiểu không tự chủ cũng là vấn đề thường gặp ở phụ nữ mãn kinh, nhất là những phụ nữ đã qua nhiều lần sinh nở và đang trong giai đoạn mãn kinh. Khi đó phụ nữ sẽ không kiểm soát được vấn đề đi tiểu tiện của mình, gây ra nhiều bất tiện khó chịu. Cách kiểm soát thời kỳ mãn kinh tại nhà – cụ thể là vấn đề tiểu không tự chủ sẽ bao gồm:
- Các bài tập Kegel có thể giúp làm săn chắc cơ âm đạo và giúp bạn kiểm soát tình trạng tiểu không tự chủ.
- Ăn nhiều thực phẩm chứa chất xơ.
- Tránh các thực phẩm và đồ uống có thể gây kích ứng bàng quang của bạn. Chúng bao gồm thực phẩm cay, đồ uống có ga, trái cây và nước trái cây họ cam quýt.
- Dùng băng vệ sinh hoặc bỉm khi cần thiết.
- Bỏ hút thuốc, tránh xa rượu bia, đồ uống chứa caffein.
Kiểm soát tình trạng căng thẳng
Khi bước vào thời kỳ mãn kinh, căng thẳng, lo âu, buồn chán cũng là vấn đề phụ nữ dễ gặp phải. Để cải thiện phụ nữ nên tìm ra cho mình những sở thích, niềm vui mới: đọc sách, nghe nhạc, cắm hoa, xem phim… Ngoài ra cũng nên nói chuyện chia sẻ với người mà mình tin tưởng (chẳng hạn như bạn bè, thành viên gia đình hoặc hàng xóm), người sẽ lắng nghe bạn và sẵn sàng hỗ trợ. Thông thường, chỉ cần nói chuyện với ai đó sẽ giúp giảm bớt lo lắng và căng thẳng trong thời kỳ mãn kinh.
Kiểm soát tình trạng loãng xương
Loãng xương, đau nhức xương khớp cũng là vấn đề thường trực ở tuổi mãn kinh. Kiểm soát thời kỳ mãn kinh tại nhà, cụ thể là vấn đề loãng xương, bạn có thể thực hiện qua những cách sau:
- Tập thể dục nhiều: nó có thể giúp bạn cảm thấy khỏe mạnh hơn và giữ cho xương của bạn chắc khỏe.
- Bạn cần đủ canxi và vitamin D để ngăn ngừa tình trạng loãng xương: Bạn cần khoảng 1.200 mg canxi mỗi ngày từ nguồn thực phẩm hoặc chất bổ sung. Ăn thực phẩm giàu canxi, chẳng hạn như phô mai, rau xanh, sữa ít béo và các sản phẩm từ sữa khác, cá hồi, cá mòi và đậu phụ hoặc bổ sung canxi. Bạn có thể lập danh sách canxi có trong thực phẩm để biết mình thường nhận được bao nhiêu canxi từ chế độ ăn uống. Nếu bạn giảm xuống dưới 1.200 mg, hãy bổ sung thêm thuốc/vitamin bổ sung để bù vào phần còn lại.
- Bạn cần 800 đến 1.000 IU vitamin D mỗi ngày. Chế độ ăn uống và ánh sáng mặt trời cung cấp một số vitamin D, nhưng hầu hết phụ nữ mãn kinh cần bổ sung vitamin D. Nghiên cứu hiện tại cho thấy rằng liều lượng vitamin D cao hơn thậm chí có thể có lợi. Bổ sung vitamin K2 cũng có thể có lợi cho sức khỏe xương và sức khỏe mạch máu của bạn.
Kiểm soát bệnh tim mạch
Sau khi mãn kinh, nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ ở phụ nữ tăng lên. Hãy hỏi bác sĩ những gì bạn nên làm để kiểm soát huyết áp, cholesterol và các yếu tố nguy cơ khác đối với bệnh tim. Ở nhà, bạn có thể áp dụng một số biện pháp như sau:
- Ăn uống thực phẩm như rau xanh, hoa quả, cá…. hạn chế ăn đồ cay nóng, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh…
- Giảm cân nếu bạn đang thừa cân
- Luyện tập thể thao đều đặn
- Không hút thuốc lá hoặc hít khói thuốc lá thụ động
Hãy liên hệ với bác sĩ nếu bạn thấy mình không thể kiểm soát các triệu chứng mãn kinh chỉ bằng cách chăm sóc tại nhà. Bác sĩ sẽ tư vấn và đưa ra phương pháp can thiệp giúp cải thiện chất lượng đời sống sau mãn kinh.
Nguồn tham khảo: medlineplus.gov