Suy buồng trứng nguyên phát (POI) là căn bệnh ảnh hưởng lớn đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Khi mắc bệnh này có chữa được không, có mang thai được không là thắc mắc rất nhiều chị em quan tâm.
Suy buồng trứng nguyên phát là gì?
Suy buồng trứng nguyên phát tiếng anh là Primary Ovarian Insufficiency (POI), xảy ra khi buồng trứng của phụ nữ ngừng hoạt động bình thường trước tuổi 40. Nhiều phụ nữ tự nhiên bị giảm khả năng sinh sản khi họ khoảng 40 tuổi. Họ có thể bắt đầu có kinh nguyệt không đều trước khi chuyển sang thời kỳ mãn kinh. Đối với phụ nữ mắc suy buồng trứng nguyên phát, chu kỳ kinh nguyệt không đều và khả năng sinh sản giảm trước tuổi 40. Đôi khi, tình trạng này có thể bắt đầu ngay từ tuổi thiếu niên.
Nhận được chẩn đoán bị suy buồng trứng nguyên phát có thể gây khó khăn về mặt cảm xúc đối với thanh thiếu niên và cha mẹ của họ. Thanh thiếu niên có thể có trải nghiệm cảm xúc tương tự như người lớn khi nhận được chẩn đoán, nhưng có nhiều khía cạnh trải nghiệm chỉ có ở thanh thiếu niên. Điều quan trọng là cha mẹ, thanh thiếu niên và bác sĩ phải hợp tác để đảm bảo rằng thanh thiếu niên được điều trị phù hợp và duy trì sức khỏe thể chất và tinh thần về lâu dài.
Khi mắc bệnh này, buồng trứng sẽ: Ngừng giải phóng noãn hoặc giải phóng chúng ngắt quãng; ngừng sản xuất hormone estrogen, progesterone, và testosterone hoặc sản xuất ngắt quãng.
Suy buồng trứng nguyên phát khác với mãn kinh sớm. Khi mãn kinh sớm, kinh nguyệt của bạn sẽ dừng trước tuổi 40. Bạn không thể mang thai được nữa. Nguyên nhân có thể là tự nhiên hoặc có thể là bệnh tật, phẫu thuật, hóa trị hoặc xạ trị. Với suy buồng trứng nguyên phát, một số phụ nữ thỉnh thoảng vẫn có kinh nguyệt, họ thậm chí có thể mang thai.
Nguyên nhân gây suy buồng trứng nguyên phát
90% các trường hợp bị suy buồng trứng nguyên phát thường không không rõ nguyên nhân. Nghiên cứu cho thấy suy buồng trứng nguyên phát có liên quan đến các vấn đề với nang trứng. Nang trứng là những túi nhỏ trong buồng trứng phụ nữ. Trứng sẽ phát triển và trưởng thành bên trong chúng. Những người mắc bệnh thường do các nang trứng sẽ hết hoạt động từ sớm hoặc nang trứng không hoạt động bình thường.
Trong hầu hết các trường hợp, sự bất thường trong hoạt động của nang trứng vẫn chưa xác định. Nhưng đôi khi nguyên nhân có thể là:
- Rối loạn di truyền như mắc phải hội chứng Fragile X và hội chứng Turner
- Số lượng nang trứng thấp
- Các bệnh tự miễn dịch, bao gồm viêm tuyến giáp và bệnh suy tuyến thượng thận.
- Hóa trị hoặc xạ trị trong quá trình điều trị ung thư.
- Rối loạn chuyển hóa
- Các chất độc như khói thuốc lá, hóa chất và thuốc trừ sâu
Ai có nguy cơ bị suy buồng trứng nguyên phát?
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư buồng trứng nguyên phát ở phụ nữ:
- Lịch sử gia đình: Phụ nữ có mẹ hoặc chị gái mắc bệnh ung thư buồng trứng nguyên phát có nhiều khả năng mắc bệnh này hơn.
- Khiếm khuyết nhiễm sắc thể: các rối loạn về gen, nhiễm sắc thể như hội chứng Turner, hội chứng fragile X cũng làm tăng nguy cơ bị suy buồng trứng.
- Phẫu thuật buồng trứng: Nếu đã từng làm các cuộc phẫu thuật liên quan đến buồng trứng thì nguy cơ mắc bệnh cũng cao hơn so với người chưa từng phẫu thuật.
- Một số bệnh, chẳng hạn như bệnh tự miễn và nhiễm virus. Ở các dạng hiếm này, hệ thống miễn dịch của cơ thể tạo ra các kháng thể chống lại mô buồng trứng của chính người bệnh, gây hại cho các nang trứng và làm hỏng trứng.
- Phương pháp điều trị ung thư, chẳng hạn như hóa trị và xạ trị
- Tuổi tác: Phụ nữ trẻ hơn có thể mắc bệnh ung thư buồng trứng nguyên phát, nhưng bệnh này phổ biến hơn ở độ tuổi 35-40.
Các triệu chứng của suy buồng trứng nguyên phát là gì?
Dấu hiệu đầu tiên của suy buồng trứng nguyên phát thường là kinh nguyệt không đều hoặc mất kinh. Các triệu chứng sau này có thể tương tự như các triệu chứng mãn kinh tự nhiên: Bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, cáu gắt, kém tập trung, giảm ham muốn tình dục, đau khi quan hệ tình dục, khô âm đạo.
Để biết bản thân có gặp các vấn đề phụ khoa không, bạn nên có:
Hậu quả khi suy giảm buồng trứng nguyên phát?
Do suy giảm mức độ hormone, suy buồng trứng nguyên phát có thể làm gia tăng nguy cơ gặp phải các vấn đề sức khỏe sau:
- Lo âu và trầm cảm: Sự thay đổi hormone do suy giảm buồng trứng nguyên phát có thể khiến phụ nữ lo âu hoặc trầm cảm.
- Bệnh tim mạch: Mức độ hormone estrogen thấp có thể ảnh hưởng đến cơ bắp bên trong các động mạch và làm gia tăng tích tụ cholesterol trong động mạch. Những yếu tố này tăng nguy cơ bị xơ cứng động mạch (atherosclerosis).
- Gây vô sinh
- Suy tuyến giáp: Tuyến giáp là tuyến tiết ra hormone điều chỉnh sự trao đổi chất và năng lượng của cơ thể bạn. Mức độ hormone tuyến giáp thấp có thể ảnh hưởng đến trao đổi chất của bạn và gây ra mệt mỏi, chậm chạp…
- Loãng xương: Hormone estrogen giúp duy trì sức mạnh của xương. Thiếu estrogen, phụ nữ dễ bị loãng xương khiến xương yếu, dễ gãy hơn.
Người bị suy buồng trứng nguyên phát mang thai được không?
Khi bị suy buồng trứng nguyên phát, phụ nữ sẽ khó có thai, thậm chí bị vô sinh. Buồng trứng là cơ quan quan trọng của hệ thống sinh sản nữ, buồng trứng suy thường sẽ ít trứng hoặc trứng không thể trưởng thành, không giải phóng noãn trứng bình thường được nên khó mang thai. Rất ít phụ nữ có thể mang thai tự nhiên, đa phần sẽ cần sự can thiệp của y học hiện đại như áp dụng thụ tinh trong ống nghiệm để có thể mang thai.
Khoảng 5% đến 10% phụ nữ mắc bệnh suy buồng trứng có thai mà không cần can thiệp y tế. Một số nghiên cứu cho thấy rằng những phụ nữ này rơi vào tình trạng được gọi là “suy giảm tự phát”, nghĩa là buồng trứng sẽ tự hoạt động bình thường trở lại sau một thời gian. Khi buồng trứng hoạt động bình thường, khả năng sinh sản được phục hồi và phụ nữ có thể mang thai.
Trường hợp phụ nữ không có trứng hoặc chất lượng trứng thấp muốn có con sẽ cần xin trứng của người hiến tặng và kết hợp với tinh trùng của chồng để tạo phôi thai, cuối cùng đặt phôi thai vào trong tử cung. Tỷ lệ thành công mang thai sẽ cao hơn.
Điều trị suy buồng trứng nguyên phát như thế nào?
Hiện tại, không có phương pháp điều trị nào được chứng minh là có thể khôi phục chức năng bình thường cho buồng trứng của phụ nữ bị suy buồng trứng nguyên phát. Các phương pháp được áp dụng chủ yếu nhằm mục đích cải thiện triệu chứng của bệnh.
HRT (liệu pháp thay thế hormone) là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho phụ nữ mắc bệnh này. Phương pháp này cung cấp cho cơ thể estrogen và các hormone khác mà buồng trứng không tạo ra. HRT có nhiều dạng: thuốc viên, kem, gel, miếng dán dính vào da, dụng cụ tử cung hoặc vòng âm đạo. HRT sẽ giúp cải thiện sức khỏe tình dục và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch (bao gồm đau tim, đột quỵ và huyết áp cao) cũng như loãng xương.
Nếu một phụ nữ mắc suy buồng trứng nguyên phát bắt đầu sử dụng HRT, cô ấy sẽ bắt đầu có kinh nguyệt đều đặn trở lại. Ngoài ra, HRT còn được kỳ vọng sẽ làm giảm các triệu chứng khác, chẳng hạn như bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm…
Nói chung, điều trị HRT cho phụ nữ mắc bệnh suy buồng trứng nguyên phát là an toàn và chỉ có ít tác dụng phụ. Phụ nữ nên nói chuyện với bác sĩ nếu có thắc mắc về HRT, về bất kỳ tác dụng phụ mà cô ấy gặp phải khi dùng HRT.
Một số điều phụ nữ mắc suy buồng trứng nguyên phát cần chú ý?
- Bổ sung canxi và vitamin D:Vì phụ nữ bị suy buồng trứng nguyên phát có nguy cơ mắc bệnh loãng xương cao hơn nên họ nên bổ sung ít nhất 1.200 đến 1.500 mg canxi nguyên tố và 1000 IU vitamin D, giúp cơ thể hấp thụ canxi mỗi ngày. Những chất này rất quan trọng đối với sức khỏe của xương.
- Bổ sung viên uống nội tiết: Viên uống nội tiết phunu.info sẽ giúp bổ sung nội tiết tố estrogen cho cơ thể, làm giảm các triệu chứng bốc hỏa, khô hạn, cáu gắt ở phụ nữ.
- Hoạt động thể chất: Chẳng hạn như đi bộ, chạy bộ và leo cầu thang, giúp chắc xương và ngăn ngừa loãng xương, giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
- Điều trị các tình trạng liên quan: Suy buồng trứng nguyên phát có liên quan đến các tình trạng sức khỏe như mắc bệnh suy tuyến thượng thận, rối loạn chức năng tuyến giáp, trầm cảm, lo lắng và một số rối loạn di truyền, chuyển hóa và tự miễn dịch khác. Họ sẽ cần điều trị những bệnh này để cải thiện chức năng buồng trứng.
Tất tần tật thông tin về suy buồng trứng nguyên phát đã được cập nhật trong bài viết. Ngay khi phát hiện cơ thể có những dấu hiệu bất thường, chị em phụ nữ cần sớm đi khám để có thể chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Nguồn: www.ncbi.nlm.nih.gov
medlineplus.gov
Ngoài ra, bạn có thể xem thêm: